Handboek over hoogbegaafde kinderen

“Hoogbegaafdheid bij kinderen staat de laatste jaren steeds meer in de aandacht. Ik heb daar een beetje gemengde gevoelens over, omdat niet alle informatie hierover even betrouwbaar is. Gelukkig komen er zo nu en dan boeken op de markt waarmee het kaf een beetje van het koren wordt gescheiden. Dit boek van Tessa Kieboom is er zo één. Vooral bekend in België, maar haar kennis van jaren is zeker ook heel bruikbaar voor Nederland. Ik las het boek voor jullie om er mijn oordeel over te vellen.”

De basis voor ouders en leerkrachten

Het boek vormt een goede basis voor ouders en leerkrachten die te maken hebben met hoogbegaafde kinderen. Er wordt uitgelegd wat het is, en vooral wat deze kinderen nodig hebben aan begeleiding. Er wordt gelukkig ook afgerekend met het gedachtegoed dat hoogbegaafdheid een ‘luxe’ probleem zou zijn. Want dat hoogbegaafdheid net als laagbegaafdheid tot problemen kan leiden in het functioneren, wordt in dit boek goed duidelijk.

De feiten

• Titel: Hoogbegaafd. Als je kind (g)een Einstein is.
• Auters: Tessa Kieboom
• Uitgever: Lannoo, Opvoeding
• Publicatiedatum: 2015
• Aantal pagina’s: 280
• Prijs: €19,90

---

 

Algemeen

Het boek is een vrij dik boek, zonder veel plaatjes, met af en toe een casusbeschrijving tussendoor. Toch leest het vrij gemakkelijk weg, en is het goed te volgen. Het is geschreven vanuit het kenniscentrum dat in België is gevestigd en de Belgische schoolervaringen (zowel positief als negatief), waardoor niet alles even relevant voelt als lezer. Ik kreeg af en toe het gevoel dat ‘verlossing’ bij deze problemen enkel bij het Expertisecentrum van Tessa Kieboom is te halen. Toch weet ik uit ervaring dat er gelukkig veel meer mogelijk is, maar dat is voor lezers wel fijn om te weten.

 

De pluspunten

• Het boek geeft een goede basis. Als je nog niks over hoogbegaafdheid weet, legt dit boek prima uit wat eronder wordt verstaan en hoe breed het gezien kan worden. Hoe je het kan herkennen, vaststellen en hoe het tot uiting kan komen.
• Het boek richt zich gelukkig ook op de andere aspecten in de ontwikkeling naast de intelligentie. Hoogbegaafdheid is namelijk niet alleen een hoog IQ, maar speelt ook in alle andere gebieden van ontwikkeling. Die nuancering wordt goed duidelijk gemaakt.
• Er worden veel praktijkvoorbeelden aangehaald om zaken inzichtelijk te maken. Er zijn casussen beschreven die je laten snappen wat er wordt uitgelegd.
• Voor leerkrachten staan er ook heel veel waardevolle tips en adviezen in om rekening mee te houden in de begeleiding van begaafde leerlingen in de klas.

De minpunten

• Wat ik mis, is nog meer uitleg over het hebben van een hoogbegaafd kind en wat dat vooral betekent in de thuissituatie (dus niet alleen op school). Het is voor veel ouders namelijk zoeken en puzzelen hoe zij tegemoet kunnen komen aan hun begaafde kind en hoe zij moeten omgaan met de problemen die dat soms met zich meebrengt.
• Er wordt soms een wat zware, of negatieve toon aangeslagen. Ik kan me voorstellen dat mensen heel erg schrikken als ze lezen over de heftigheid van problemen die soms bestaan bij hoogbegaafdheid. Het is goed dat dit onderwerp bespreekbaar wordt gemaakt, maar het is ook fijn om tegelijkertijd hoop en perspectief te kunnen bieden in de vorm van oplossingen, handvatten of begeleiding.
• De ervaringen die zijn opgedaan in het Expertisecentrum liggen in België. Ik mis soms de Nederlandse uitwerking van wat wordt besproken in dit boek. En suggesties voor hulpverlening binnen Nederland.
• Er zit behoorlijk wat herhaling en overlap in het boek. Op zich kan dat geen kwaad om de boodschap goed over te brengen, maar hiermee worden andere facetten van hoogbegaafdheid niet aan bod gebracht. Het zou fijn zijn als alle informatie aan de orde kwam in één boek.

De eerste indruk

Het boek is van A5 formaat, met een dunne slappe kaft en ongebleekt papier. Omdat het ook vrij dik is, met flinke lappen tekst en vrijwel zonder afbeeldingen, komt het wat ‘droog’ over. Het nodigde mij niet direct uit om erin te duiken. Wel zit er voldoende witruimte om de tekst heen, waardoor het wat rustiger oogt. Het boek blijft niet uit zichzelf open liggen, maar heeft een sterke neiging weer dicht te vallen.

Opbouw van het boek

Het boek bestaat uit vier delen, waarvan ik het eerste deel het meest de moeite waard vond. Deel 1 geeft een beschrijving van hoogbegaafdheid en zoomt in op het zogenaamde ‘zijnsluik’ naast het stuk van de intelligentie. Ik raad dit stuk soms aan aan ouders die gedrag omschrijven dat doet denken aan hoogbegaafdheid, zonder dat zij zelf denken aan hoogbegaafdheid. Vaak geeft dit na het lezen bij ouders veel herkenning over hun kind, en vallen er puzzelstukjes op hun plek.

Het tweede gedeelte is het meest uitgebreide gedeelte, en gaat over hoogbegaafdheid op school. Voor leraren is dit een heel waardevol stuk om van op de hoogte te zijn, en zeker aan te raden wanneer je wilt weten wat een begaafde leerling nodig heeft op school en hoe je dat kunt aanbieden.

Het derde deel heet ‘hoogbegaafd, gewoon een beetje anders’ en bevat wat herhaling uit voorgaande delen en richt zich op een stukje opvoeding. Ik vond dit echter nog te vrijblijvend en had hier graag nog meer tips over gelezen.

Het vierde en laatste deel heet ‘hoogbegaafdheid in de praktijk’ maar dit zette mij op het verkeerde been qua inhoud. Ik had hier gehoopt nog meer handvatten te lezen voor ouders, maar dit deel bevat enkel casusbeschrijvingen en ervaringen van scholen die zich hebben laten begeleiden door Tessa Kieboom. Een stukje promotie van haar eigen werk, zo voelt het. Leuk om te lezen, maar niet direct relevant voor mij.

Vertaalslag naar de praktijk

Zoals ik hierboven al even noemde, raad ik soms het eerste hoofdstuk uit dit boek aan, aan ouders, omdat het een beschrijving geeft op basis van gedragskenmerken die voor ouders vaak als ‘lastig’ of veeleisend worden ervaren. Wanneer ouders over hun kinderen vertellen, kan ik soms zaken herkennen uit de beschrijvingen van Tessa Kieboom over hoogbegaafde kinderen. De meeste ouders denken dan trouwens helemaal niet in de richting van hoogbegaafdheid. Na het lezen van dit hoofdstuk herkennen zij meer hiervan in hun kinderen en kunnen zij beter snappen waar het gedrag mee te maken heeft. Dit zorgt voor meer begrip en geeft handvatten voor de verdere begeleiding. Voor leerkrachten kan het tweede deel van het boek heel bruikbaar zijn, en de adviezen hieruit neem ik dan ook vaak mee in schoolgesprekken of psychodiagnostische onderzoeksverslagen.

Conclusie

Vermoed je hoogbegaafdheid bij je kind, werk je met (hoog)begaafde kinderen of vind je het gewoon interessant om erover te lezen? Dit boek bevat goede en betrouwbare informatie vanaf de basis, waarna je direct aan de slag kunt met de begeleiding van deze kinderen op school.